Société Céramique Maestricht

Société Céramique Maestricht: de geschiedenis

Wie zich verdiept in antieke wandborden komt al snel uit bij het aardewerk uit Maastricht. Een van de namen die daar telkens terugkeert, is Société Céramique Maestricht. Deze keramiekfabriek, opgericht in 1859 en opgegaan in De Sphinx in 1958, produceerde decennialang serviesgoed, tegels én decoratieve wandborden die vandaag de dag nog steeds geliefd zijn onder verzamelaars en liefhebbers van vintage interieur.

In dit artikel vertellen we meer over het ontstaan, de ontwikkeling en het erfgoed van Société Céramique, met bijzondere aandacht voor de wandborden die je bij D’Antan regelmatig in de collectie vindt.

De oorsprong van Société Céramique (1859–1958)

Société Céramique werd opgericht in Maastricht, een stad die al sinds de 18e eeuw bekendstaat om zijn aardewerkproductie. Dankzij de ligging aan de Maas, de aanwezigheid van klei en kolen, en de vroege aanleg van spoorverbindingen groeide Maastricht in de 19e eeuw uit tot een van de belangrijkste keramiekcentra van Nederland (Gura, 2013).

De fabriek ontstond uit een fusie van meerdere kleine aardewerkproducenten en kreeg een duidelijke industriële insteek. Door te investeren in moderne technieken, waaronder de stoommachine, kon het bedrijf al vroeg seriematig produceren. De productie richtte zich eerst op functioneel huishoudelijk aardewerk, zoals servies en voorraadpotten, maar later kwamen daar ook sierobjecten en wanddecoratie bij (Brawer, 2001).

In tegenstelling tot sommige andere fabrieken bleef Société Céramique niet volledig hangen in traditionele vormen of motieven. Het bedrijf speelde in op de vraag van zowel binnenlandse als buitenlandse markten, en bracht met regelmaat nieuwe series uit die pasten bij de stijl van de tijd (Gura, 2013).

Wandborden: decoratie én documentatie van hun tijd

Tussen het gebruiksgoed door ontwikkelde Société Céramique ook wandborden die speciaal bedoeld waren als decoratie. Deze sierborden kregen een centrale plek aan de muur, meestal in de woonkamer, hal of keuken. Ze waren voorzien van een metalen hanger of kleine perforaties aan de achterzijde voor touw of draad.

De decoraties op deze borden liepen sterk uiteen. Er waren series met jachttaferelen, romantische landschappen, stadsgezichten, bloemmotieven en soms ook bijbelse of mythologische scènes. De techniek die vaak werd gebruikt is transferdruk: een afbeelding werd aangebracht met behulp van een druktechniek, en in sommige gevallen met de hand bijgewerkt voor extra detail en kleur (Sullivan, 2010).

Veel van de voorstellingen op de borden weerspiegelen het wereldbeeld van de late 19e en vroege 20e eeuw. Denk aan een idealisering van het landelijke leven, verwijzingen naar Europese hofcultuur of juist nationalistische symboliek. Daarmee zijn deze borden niet alleen decoratief, maar ook interessante cultuurhistorische documenten.

Typische kenmerken van Société Céramique wandborden

De wandborden van Société Céramique zijn doorgaans gemaakt van fijn aardewerk (faience) en zijn voorzien van een glazuurlaag. De kleuren zijn meestal ingetogen: blauw, bruin, sepia, donkergroen. Er zijn ook meerkleurige exemplaren, met zachte pastelaccenten of vergulding, afhankelijk van het type bord en de productiejaren.

Veel borden zijn aan de onderzijde gestempeld met het merk Société Céramique Maestricht, soms met toevoegingen als Made in Holland, een decornaam of een serienummer. In zeldzame gevallen is het stempel niet meer zichtbaar, maar herken je het bord aan stijl, kleurgebruik en afwerking.

Voor wie twijfelt: het Centre Céramique in Maastricht en enkele gespecialiseerde boeken over Maastrichts aardewerk kunnen helpen bij het herkennen van deze objecten (Centre Céramique, z.d.).

Verzamelwaarde en populariteit vandaag

Wandborden van Société Céramique zijn nog regelmatig te vinden op markten, bij antiquairs en in gespecialiseerde webshops zoals D’Antan. De verzamelwaarde is afhankelijk van de zeldzaamheid van het decor, de staat van het bord, en of het een complete serie betreft.

Borden in goede staat, zonder barsten of chips, zijn het meest gewild. Toch kunnen ook borden met lichte craquelé of verkleuring interessant zijn. Ze vertellen immers iets over het gebruik en de leeftijd van het object. De charme van deze stukken zit vaak juist in de kleine imperfecties die tonen dat het om een echt oud object gaat (Blake, 2007).

Wat deze borden ook aantrekkelijk maakt, is hun geschikte formaat als wanddecoratie. In tegenstelling tot grotere meubelstukken passen ze makkelijk in vrijwel elk interieur — of het nu klassiek, landelijk of juist modern is. Een enkel bord kan al sfeer geven, maar ook een groepje borden vormt een stijlvol geheel aan de muur.

 

 

Wat na 1958 overbleef

In 1958 werd Société Céramique overgenomen door concurrent De Sphinx. Daarmee verdween de merknaam officieel van het aardewerk, al bleven veel modellen nog jaren in productie onder de vlag van Sphinx (Keramiekmuseum Princessehof, z.d.).

De fabrieksgebouwen werden later deels gesloopt, maar het terrein is inmiddels opnieuw ingericht als stadswijk: Céramique Maastricht, genoemd naar de fabriek die daar ooit stond. De naam leeft dus voort — net als de producten, die vandaag de dag in musea, verzamelingen en woonkamers over de hele wereld te vinden zijn.

Waarom wij van deze borden houden

Wat ik persoonlijk mooi vind aan de wandborden van Société Céramique, is de combinatie van eenvoud en zorgvuldige afwerking. Ze zijn niet opzichtig of overdadig, maar juist ingetogen en krachtig in hun beeldtaal. Veel decoraties hebben een klassieke uitstraling die niet snel verveelt, en de lichte veroudering maakt elk stuk uniek.

Deze borden zijn gemaakt in een tijd waarin productie nog ambachtelijk was, ook al gebeurde het op grotere schaal. Ze zijn stevig, functioneel, maar tegelijk ook decoratief. Voor wie houdt van oude wanddecoratie met karakter, zijn dit de stukken die blijven boeien.

Société Céramique bij D’Antan

Bij D’Antan kom je geregeld wandborden van Société Céramique Maestricht tegen. Elk bord wordt met zorg geselecteerd op originaliteit, staat en uitstraling.

Benieuwd of er iets voor je tussen zit? Neem dan een kijkje op onze collectiepagina voor wandborden  (pas link aan) en ontdek welke objecten er op dit moment beschikbaar zijn.

Bronnen

Blake, S. (2007). Retro: The Culture of Revival. London: Reaktion Books.

Brawer, C. (2001). Colonial Furniture in America. New York: Harry N. Abrams.

Centre Céramique Maastricht. (z.d.). Industrieel erfgoed: keramiek. Geraadpleegd op 29 september 2025, van https://www.centreceramique.nl

Gura, J. (2013). The Abrams Guide to Period Styles for Interiors. New York: Harry N. Abrams.

Keramiekmuseum Princessehof. (z.d.). Société Céramique. Geraadpleegd op 29 september 2025, van https://www.princessehof.nl

Sullivan, M. (2010). Curiosities and Texts: The Culture of Collecting in Early Modern England. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.