Antieke en vintage wandborden: merknamen en herkomst

In veel interieurs zie je tegenwoordig opnieuw wandborden hangen: aan de muur boven een dressoir, in een verzameling aan de keukenzijde of juist als enkel, los accent. Die herwaardering is niet nieuw. Wandborden zijn al sinds de 19e eeuw in trek, zowel als functioneel object als decoratief element.

Wat begon als serviesgoed groeide uit tot iets wat je aan de muur mocht tonen. Vooral in Nederland, België, Duitsland en Engeland ontstonden keramiekfabrieken die zich specialiseerden in decoratieve borden. Deze borden weerspiegelden de smaak van de tijd, maar waren ook bedoeld om lang mee te gaan. In dit artikel gaan we dieper in op de bekendere namen binnen de wereld van antieke wandborden, leggen we uit hoe ze zich ontwikkelden en wat hun betekenis vandaag de dag is.

Boch Frères / Royal Boch (La Louvière, België)

De familie Boch begon hun aardewerkproductie in de 18e eeuw, maar het was pas in 1841 dat de fabriek in La Louvière werd opgericht onder de naam Boch Frères Keramis. Deze Belgische fabriek stond bekend om aardewerk van goede kwaliteit, met verfijnde decoraties die zowel met de hand als via transferdruk werden aangebracht.

Wandborden van Boch tonen vaak romantische voorstellingen, bloemmotieven of architectonische decors. De fabriek werkte samen met kunstenaars en ontwerpers, waardoor sommige lijnen een uitgesproken stijl meekregen (Keramis, z.d.). Vanaf 1844 kreeg het bedrijf het predicaat “Koninklijk” en werd het Royal Boch genoemd, al worden beide namen tot vandaag door elkaar gebruikt.

De borden zijn te herkennen aan duidelijke merktekens aan de achterzijde, zoals “Royal Boch”, “Boch Belgium” of “Boch Frères”. Tot in de tweede helft van de 20e eeuw bleef het bedrijf actief. Vandaag zijn de borden geliefd vanwege hun zachte kleurgebruik, kwaliteit en tijdloze uitstraling (Gura, 2013).

Société Céramique (Maastricht, Nederland)

De Maastrichtse fabriek Société Céramique werd opgericht in 1859, in een periode van industriële groei. De fabriek bundelde de krachten van meerdere kleine aardewerkproducenten om efficiënter te kunnen produceren. Naast gebruiksservies ontwikkelde het bedrijf ook decoratieve objecten, waaronder wandborden.

Veel van de borden uit deze fabriek dragen rustieke taferelen: jachttaferelen, bloemranken of landelijke scènes. Vaak uitgevoerd in monochroom kleurenpalet zoals blauw of sepia, en gedrukt via transfertechniek. Hoewel de uitstraling ingetogen is, zit er veel verfijning in de details. Het aardewerk was bedoeld voor dagelijks gebruik, maar werd vaak ook bewaard als sierobject.

In 1958 fuseerde Société Céramique met De Sphinx, een andere Maastrichtse fabrikant. Daarmee verdween het merk uit de productie, maar het leeft voort in de vele objecten die nog steeds in omloop zijn (Centre Céramique, z.d.).

De Sphinx / Petrus Regout (Maastricht, Nederland)

Petrus Regout wordt vaak gezien als grondlegger van de industriële keramiekproductie in Nederland. Zijn fabriek, opgericht in 1834, ontwikkelde zich tot het merk De Sphinx. Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw verschenen er ook wandborden, die naast hun decoratieve functie vaak verwijzingen bevatten naar historische of nationale thema’s.

De stijl van Sphinx is herkenbaar aan de stevige vormgeving en uitgesproken randdecoraties. Veel van de borden tonen Nederlandse landschappen, molens of allegorische taferelen. Net als bij Société Céramique werd transferdruk veel toegepast. De stempels op de achterzijde wisselen per periode, maar geven vaak duidelijk aan of het om een Sphinx-product gaat (Prins, 2008).

De fabriek bleef tot laat in de 20e eeuw actief, al verschoof de nadruk in latere jaren naar sanitair. De oudere borden uit de 19e en vroege 20e eeuw blijven echter gewild vanwege hun degelijkheid en decoratieve waarde.

Villeroy & Boch (Duitsland en Luxemburg)

Villeroy & Boch ontstond uit een fusie tussen twee families en begon al in de 18e eeuw met de productie van keramiek. In tegenstelling tot de wat robuustere borden uit Maastricht, is het werk van Villeroy & Boch vaak eleganter van uitstraling. De decoratie is fijner, het glazuur gladder, en er werd regelmatig gewerkt met porseleinen basis.

De wandborden tonen klassieke of religieuze scènes, soms in heldere kleuren, soms juist ingetogen. De kwaliteit van de afwerking is hoog. Veel van de oudere borden zijn vandaag de dag nog volledig intact, wat bijdraagt aan hun waarde onder verzamelaars (Gura, 2013).

Wedgwood en Engels aardewerk

In Engeland ontwikkelde zich vanaf de 18e eeuw een eigen traditie in keramiek, met Wedgwood als een van de bekendste namen. Hoewel het merk vooral bekendstaat om zijn jasperware en servies, bracht het ook wandborden uit. Deze zijn doorgaans wat kleiner, met subtiele camee-achtige decoraties of landelijke voorstellingen.

Het Engelse aardewerk werd veel geëxporteerd en duikt ook regelmatig op in Nederland en België. De stijl is over het algemeen wat zachter dan bij de continentale fabrikanten. De combinatie van kwaliteit en eenvoud maakt deze borden geliefd voor wanddecoratie in rustige interieurs (Blake, 2007).

Waarom wandborden vandaag de dag opnieuw geliefd zijn

Hoewel de functie van wandborden over de jaren is veranderd, is hun aantrekkingskracht gebleven. Waar ze vroeger stonden voor status of herinnering aan een reis, vormen ze nu een manier om een interieur karakter te geven.

Bij D’Antan selecteren we borden op sfeer, staat en uitstraling. Soms zijn dat bekende merken zoals Royal Boch of Sphinx, maar net zo vaak komen we onbekendere exemplaren tegen met net zoveel charme. Elk bord vertelt iets — over de tijd waarin het gemaakt is, de mensen die het gebruikten, of simpelweg over de esthetiek van een vervlogen periode.

Meer lezen of een bord zoeken?

Op onze collectiepagina vind je wandborden uit allerlei periodes en landen. Veel van de genoemde merken komen regelmatig voorbij. Ben je op zoek naar meer achtergrondinformatie over bijvoorbeeld Société Céramique of de fabriek van Regout? We verwijzen je graag door naar onze andere blogartikelen waarin we dieper ingaan op deze namen.

Bekijk hier de collectie wandborden van D’Antan

Bronnen

Blake, S. (2007). Retro: The Culture of Revival. London: Reaktion Books.

Brawer, C. (2001). Colonial Furniture in America. New York: Harry N. Abrams.

Centre Céramique Maastricht. (z.d.). Industrieel erfgoed: keramiek. Geraadpleegd op 29 september 2025, van https://www.centreceramique.nl

Gura, J. (2013). The Abrams Guide to Period Styles for Interiors. New York: Harry N. Abrams.

Keramis. (z.d.). Musée de la Céramique - Boch Frères. Geraadpleegd op 29 september 2025, van https://keramis.be

Prins, H. (2008). Maastrichts Aardewerk: De Sphinx en de keramiekindustrie in Limburg. Maastricht: Vantilt.